Đền Cô Chín Thượng Bắc Giang – một kho báu văn hóa và tâm linh nằm giữa vùng quê yên bình của Việt Nam. Được xây dựng từ thế kỷ thứ 13, đền đã chứng kiến sự thăng trầm của lịch sử và vẫn tỏa sáng với kiến trúc độc đáo và tâm linh đầy mê hoặc. Hãy cùng chúng tôi khám phá sự kỳ diệu của Đền Cô Chín và tìm hiểu về những bí ẩn ẩn sau những tượng đài cổ kính này.
Giới thiệuCô Chín Thượng Bắc Giang – vị thánh cô linh thiêng trong Tứ Phủ Thánh Cô, là nguồn cảm hứng đầy thần bí tại vùng núi Thượng Ngàn. Cô Chín được xem là hiện thân của Cô Chín Sòng Sơn và từng giáng thế 9 lần. Nơi này còn được gọi bằng nhiều tên gọi khác nhau như Cô Chín Giếng, Cô Chín Sòng Sơn. Dòng thơ ca ngợi: “Trong bóng gương miền Nam Việt, Tìm bạn hiền, ai biết rằng ai? Tiên than nữ đan đài bề trên, Cai quản chín giếng ngoại Sòng Sơn. So sánh về tài, vẻ đẹp, ai sánh bằng? Hoa ghen mặt, ngọc liễu đắm mình. Mày châu ơi, ai ai cũng xinh!”  |
Sự tíchCô Chín Thượng Bắc Giang – Vị thánh cô đầy bí ẩn trong Tứ Phủ Thánh Cô, xếp thứ chín, đã để lại một sự tích hấp dẫn. Theo truyền thống dân gian, Cô Chín được coi là một vị Tiên Cô tài phép. Cô giáng trần xuống thế gian và từng xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, như Cô bán nước tại cổng đền Ba Dọi hoặc làm hầu cận Thánh Mẫu Liễu Hạnh trong Sòng Sơn. Cô Chín được biết đến với khả năng tiên thần thông quảng đại và thuật xem bói xuất sắc. Thậm chí, 1000 quẻ mà cô bói ra đều không sai. Cô có khả năng thu thập linh hồn của những ai phạm tội, đưa họ trước Thiên Đình để thu giam hồn phách và khiến họ điên đảo. Khi thời gian cho phép, Cô Chín đi khắp nơi trong miền Nam Việt, khám phá vẻ đẹp thiên nhiên độc đáo của đất nước. Cô đã kết hợp với các thần nữ để tạo ra những cảnh đẹp vô biên, và từ đó, người dân xây dựng các đền thờ tại những vùng này để tôn vinh Cô Chín. Cô Chín Thượng Bắc Giang, còn được gọi là Cô Chín Thượng Ngàn, là một trong những biến thể của Cô Chín và được thờ phụng nhiều tại Bắc Giang. Người dân tin rằng sự linh thiêng của Cô Chín sẽ mang lại phước lành và bình an cho mọi người.  |
Diện mạo, tính cáchDiện mạo và tính cách của Cô Chín Thượng Ngàn làm nổi bật sự quyến rũ và sáng đẹp của cô. Với nét mặt thanh tú và hoa da phấn, cô thường xuất hiện với má hồng rạng ngời. Cô yêu thích các màu hồng và đỏ, đặc biệt là các loại hoa tươi thắm. Tính cách của Cô Chín Thượng Ngàn thường được mô tả là nóng nảy và thẳng tính. Cô là người yêu thích sự đẹp và thường thể hiện sự điệu đà và quyến rũ. Đôi khi, cô múa quạt để tiến tới Mẫu, múa cờ để tôn vua, hoặc thậm chí thêu hoa và dệt lụa. |
Hầu giáCô có khả năng biểu diễn như một cánh tiên, tạo ra sự quyến rũ và phép màu trong mỗi buổi lễ. Người dân khi đến cầu đảo Cô Chín Thượng Ngàn thường trang điểm và sắm sửa lễ vật, bao gồm nón đỏ, hài hoa, và vòng hồng để dâng lễ và tôn vinh cô. |
Đền thờĐền Cô Chín Thượng Ngàn ở Bắc Giang, còn được gọi là đền Cô Chín Thượng Thiên, là một ngôi đền tôn kính vị thánh Cô Chín. Ngôi đền nằm tại Thôn Đền Trắng, xã Đông Sơn, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Nơi này chỉ cách đền Chúa Nguyệt Hồ khoảng 8 km và đền Cô Bé Chí Mìu khoảng 35 km. Đền Cô Chín Thượng Ngàn tháng tên trên đỉnh một ngọn đồi xanh tươi. Hiện nay, đường lên đền đã được trải nhựa, giúp ô tô dễ dàng tiến đến sân đền. Một con đường uốn khúc, bên dưới những tán cây xanh rờn rợn, dẫn đến ngôi đền. Đây là một ngôi đền nằm giữa thiên nhiên với hàng ngàn cây xanh, tạo nên một không gian đẹp mắt, lãng mạn và tràn đầy linh khí. Đây được coi là một trong những ngôi đền linh thiêng tại vùng này. Ban đầu, đền chỉ có Động Sơn Trang thờ Tam vị Chúa Mường và Chúa Sơn Trang, cùng với một gian thờ nhỏ là nứa lá thờ Vua Cha Ngọc Hoàng và Cô Chín Thượng Ngàn. Tuy nhiên, vào năm 2013 và 2014, đền đã được xây dựng lại và mở rộng. Bây giờ, nó đã trở nên lộng lẫy và tinh tế hơn rất nhiều so với trước đây. |
Khánh tiệcMỗi năm, vào ngày 9/9 âm lịch, được xác định là ngày lễ chính của Cô Chín Thượng Ngàn. |
Cách sắm lễ, mâm cúng cô Chín thượng bắc giangCách chuẩn bị mâm cúng để tôn vinh Cô Chín Thượng Ngàn rất đơn giản và phù hợp với từng người. Lễ vật không cần phải quá phức tạp hoặc xa hoa: Mâm lễ chay: Bao gồm 1 bó bông, xôi chè, và vàng mã (cành vàng, cành bạc),… Mâm lễ mặn: Bao gồm 1 bó bông, gà luộc hoặc heo quay, và vàng mã (giày hoa, quần áo),… |
Văn khấn cô Chín thượng bắc giangCon Nam Mô A Di Đà Phật! Con Lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương Con Nam Mô thường trụ thập phương Phật Con Nam Mô thường trụ thập phương Pháp Con Nam Mô thường trụ thập phương Tăng Con sám hối con lạy Phật Tổ Như Lai Con sám hối con lạy Phật Thích Ca Con sám hối con lạy Phật Bà Quan Thế Âm Bồ tát ma ha tát Con nam mô a di đà Phật Con sám hối Thiên phủ, Nhạc phủ, Thoải phủ, Địa phủ, Công đồng Tứ phủ vạn linh Con lạy Ngọc Hoàng Thượng đế Con lạy Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng Con lạy Quan Nam Tào, Bắc đẩu Con Lạy Tứ vị Chúa tiên, tứ vị thánh Mẫu: Mẫu cửu trùng thiên, Phủ giày Quốc Mẫu, Mẫu nghi thiên hạ, Sòng Sơn Quốc Mẫu, Sơn Lâm Đông Cuông Quốc Mẫu, Sơn Lâm Bắc Lệ Thánh Mẫu, Thuỷ Cung Thánh Mẫu. Con lạy Tứ vị Vua Bà Cờn Môn Con lạy Đức Ông Trần triều hiển thánh Hưng Đạo Đại Vương, Đức Ông đệ tam Cửa Suốt, Nhị vị vương Cô, Cô bé Cửa Suốt, Cậu bé Cửa Đông. Con lạy Tam vị chúa mường Chúa mường đệ nhất tây thiên Chúa mường đệ nhị Nguyệt Hồ Chúa mường đệ tam Lâm Thao Chúa Năm Phương bản cảnh Con lạy Ngũ vị Tôn Ông Hội Đồng Quan Lớn Quan lớn đệ nhất Quan lớn đệ nhị giám sát Quan lớn đệ tam Lảnh giang Quan lớn đệ tứ khâm sai Quan lớn đệ ngũ tuần tranh Con lạy Tứ Phủ Chầu Bà Chầu bà đệ nhất, Chầu bà đệ nhị Đông Cuông Chầu đệ tam thoải phủ, Chầu Thác Bờ Chầu đệ tứ khâm sai quyền cai bốn phủ Chầu Năm Suối Lân, Chầu Sáu Lục Cung Nương Chầu Bảy Kim Giao, Chầu Tám Bát nàn Đông Nhung Chầu Cửu Đền Sòng, Chầu Mười Đồng Mỏ Chi Lăng Chầu Bé Công Đồng Bắc Lệ Con lạy Tứ Phủ Ông Hoàng Ông Hoàng Cả, Ông Đôi Triệu Tường, Ông Hoàng Bơ Ông Hoàng Bảy Bảo Hà, Ông Tám Bắc Quốc Suối Mỡ Ông Chín Cờn Môn, Ông Mười Nghệ An Con Lạy Tứ phủ Thánh Cô Chín Sòng Sơn Con lạy quan thủ gia chầu bà thủ bản đền. Quan đứng đầu đồng, chầu cai bản mệnh. Hội đồng các quan, hội đồng các giá trên ngàn dưới thoải. 12 cửa rừng 12 cửa bể. Con Lạy Chúa sơn lâm sơn trang. Ông Thanh xà bạch xà cùng các cô tiên nàng chấp lễ chấp bái. Con lạy táo quân quan thổ thần. Bà Chúa đất, bà chúa bản cảnh cai quản bản đền hoãn tĩnh linh đền. Hôm nay là ngày ……… tháng ………. Năm Canh Tý Tín Chủ ……………..Tuổi …………. Ngụ Tại ……………………………… Con xin: ………………………………… |
Lưu ý khi cúng cô Chín thượng bắc giangKhi bạn chuẩn bị lễ cúng tại Đền Cô Chín Thượng Bắc Giang, hãy trước định sẵn những điều mình mong muốn trong lòng để trình bày trong lễ cúng. Trong mâm lễ, nên cúng trái cây như cam, bưởi, thay vì các loại quả chùm như nho, nhãn, vải, theo truyền thống tôn vị Cô Chín. Vì Cô Chín thích hoa, bạn có thể thêm những loài hoa màu hồng, đỏ trong mâm lễ của bạn để tôn vinh vị thánh này.  Nếu không kịp chuẩn bị lễ cúng tại nhà, bạn cũng có thể mua các vật phẩm cúng tại cửa đền để tham gia lễ cúng. |
Tổng kếtĐền Cô Chín Thượng Bắc Giang là nguồn cảm hứng tâm linh và vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt vời. Cô Chín Thượng Ngàn được tôn vinh với sự kính trọng và lòng tin sâu sắc. Lễ cúng đơn giản và thân mật, thể hiện sự tương tác giữa con người và thiên nhiên, với mong ước và sự kính trọng tới vị thánh này. Đây là một nơi linh thiêng, thú vị và đáng khám phá trong văn hóa Việt Nam. |
