Bắc Giang, vùng đất trù phú ẩn chứa những bí ẩn của quá khứ và nét độc đáo của văn hóa Việt Nam. Đền ở Bắc Giang là một tượng đài của thời gian, nơi bạn có cơ hội khám phá những giai đoạn quan trọng của lịch sử và tận hưởng vẻ đẹp kiến trúc và nghệ thuật tinh tế. Hãy cùng chúng tôi bắt đầu cuộc hành trình đầy thú vị này để khám phá những kỳ quan tại đền ở Bắc Giang.
Đền ở Bắc Giang: Đền Nguyệt Hồ (Yên Thế, Bắc Giang)Đền Nguyệt Hồ, còn được biết đến với danh hiệu “Đền thờ Chúa Bói” duy nhất tại Việt Nam, nằm trong danh sách những địa điểm du lịch văn hóa và tâm linh vô cùng thiêng liêng. Nơi đây là biểu tượng của sự gắn kết chặt chẽ giữa lịch sử và văn hóa độc đáo của tỉnh Bắc Giang. Đền Nguyệt Hồ toạ lạc tại xã Hương Vĩ, huyện Yên Thế, trên bờ sông Thương, nơi mà lịch sử văn hiến đã để lại nhiều dấu ấn đáng kể.  Tên gọi thay thế: Từ Linh Nguyệt Hồ Kiến trúc đặc biệt của Đền Nguyệt Hồ Đền Nguyệt Hồ vẫn duy trì những đặc điểm kiến trúc cổ xưa độc đáo, phản ánh tinh hoa văn hóa và tinh thần dân tộc qua từng đường nét kiến trúc. Cả quần thể di tích cổ hiện nay vẫn được bảo tồn nguyên vẹn, bao gồm:
Sự kiện và lễ hội đặc biệt Mỗi năm vào mùa xuân, hàng ngàn du khách từ khắp nơi trong nước hành hương đến Đền Nguyệt Hồ để xin lộc, cầu tài, và tìm bình an. Đây cũng là nơi quy tụ tín đồ thờ Tứ phủ và được gọi là những “không gian chung” của tín ngưỡng thờ Tứ phủ. Ngày 15/2 âm lịch hàng năm, người dân vùng thượng lưu sông Thương và Bắc Giang tổ chức lễ hội tại Đền Nguyệt Hồ để tôn vinh và ghi nhớ công ơn của bà Chúa Nguyệt Hồ. Trong những ngày lễ hội này, đền luôn chào đón hàng ngàn du khách từ khắp nơi đến tham gia hành hương và lễ chúa bà, để cầu mong sự bình an, may mắn và tài lộc. |
Đền ở Bắc Giang: Đền Cô Bé Chí Mìu Bắc GiangLịch sử hình thành Đền Cô Bé Chí Mìu ở tỉnh Bắc Giang Nguồn gốc của việc thờ tụng Cô Bé Chí Mìu đã tồn tại từ rất lâu. Trước năm 1995, khu vực này chỉ có một căn miếu nhỏ với một bát hương, nhưng chưa có ngôi đền dành riêng cho bất kỳ thần thánh nào. Cho đến năm 1995, cộng đồng dân cư đã bắt đầu thờ Cô Bé Chí Mìu và xây dựng một miếu thờ riêng cho bà. Bức tượng của Cô Bé Chí Mìu được tạo ra và vẫn được thờ trong ngôi đền này cho đến ngày nay. Vào năm 2010, miếu thờ ban đầu này đã được dỡ bỏ để xây dựng ngôi đền lớn hơn và sang trọng hơn như hiện nay. Vị trí ban đầu của miếu trở thành cung thờ Cô Chí Mìu.  Có một câu chuyện khác được kể lại rằng trong thời kỳ khó khăn vào những năm 80 của thế kỷ trước, một cô giáo trẻ đã qua đời. Linh hồn của cô gái này đã quay trở lại trong giấc mơ của một lính bộ đội. Dưới ảnh hưởng của những giấc mơ này, người lính đã lập một mộ phần và sau đó được biến thành miếu thờ. Ngoài ra, bên ngoài đền được quản lý chặt chẽ để duy trì không gian linh thiêng và tôn nghiêm. Không có các hoạt động xóc thẻ hoặc kéo khách đến thăm đền. Ban quản lý đền cũng không thu các loại phí gửi xe hoặc phí vào cung/đền. Điều này giúp bảo vệ sự linh thiêng của đền Cô Bé Chí Mìu và đảm bảo rằng không gian này vẫn được duy trì trong trạng thái tinh khiết. Sân đền Cô Bé Chí Mìu và cơ cấu cung thờ Sân đền Cô Bé Chí Mìu không quá lớn, bao gồm một khoảng sân nhỏ với các cung thờ cô, lầu cậu và ban Mẫu Cửu Trùng. Đối diện đền là ban Mẫu Cửu Trùng Thiên. Lầu Cậu nằm bên trái mặt đền, trong khi Lầu Cô nằm bên phải mặt đền. Sự kết hợp giữa thiết kế cảnh quan và năng lượng tâm linh làm cho không gian bên trong ngôi đền luôn mang vẻ ma mị, huyền bí và linh thiêng, với hương khói thơm ngát nâng lên. Ngay sau khi xây dựng xong, ngôi đền đã được phối thờ cho các cung thờ, bao gồm:
Thời gian đi lễ đền Cô Bé Chí Mìu Đền Cô Bé Chí Mìu ở Bắc Giang thường thu hút nhiều tín đồ vào các ngày quan trọng. Thời gian linh thiêng nhất thường là đêm 30 – rạng sáng mùng 1 hoặc đêm 14 – rạng sáng ngày rằm. Vào những thời điểm này, nhiều người từ khắp nơi đổ về đền để cầu lễ, phát đạt và tận hưởng không khí tôn nghiêm. Sắm lễ dâng đền Cô Bé Chí Mìu Lễ dâng Cô Bé Chí Mìu thường tương tự như các lễ dâng thông thường khác. Người đến đền thường tự chuẩn bị các món lễ, có thể là đồ chay hoặc đồ mặn tuỳ theo ý muốn. Một số lễ vật cơ bản bao gồm hoa, quả, cơi trầu, cau, rượu, xôi thịt, tiền giấy, hương và sớ. Một trong những lễ vật đặc biệt mà nhiều người chọn là oản, tượng trưng cho sự đầy đặn, sung túc và là hiện vật của tinh hoa đất trời. Oản phải có màu xanh như áo khi Cô Bé Chí Mìu trở về ngự đồng. Điều này thể hiện sự trân trọng và thành tâm của người đặt lễ. |
Đền ở Bắc Giang: Đền thờ bà chúa Then (đền cậu Lưu) Lạng GiangLịch sử và Tín Ngưỡng Tại Đền Bà Chúa Then ở Bắc Giang Hiện tại, không tồn tại tài liệu chính xác ghi chép về thời điểm chúa Then ra đời. Chúng ta chỉ biết rằng chúa Then đã xuất hiện từ rất lâu trong đời sống của người dân tộc Nùng, Thái và Tày. Tại Bắc Giang, đền thờ Bà Chúa Then đóng vai trò quan trọng trong tâm linh và văn hóa của các dân tộc Nùng, Thái và Tày. Tín ngưỡng thờ cúng chúa Then là một phần quan trọng của văn hóa tâm linh dân gian, và nó luôn sống động trong đời sống cộng đồng. Tục thờ chúa Then không chỉ là việc cầu may mắn và an lành mà còn liên quan đến nhiều hoạt động tín ngưỡng hàng ngày. Chữ “Then” có nghĩa là “thiên”, và trong quan niệm của người Tày, chúa Then đại diện cho thần tiên, kết nối tâm linh và thể hiện lòng thành kính của con người đối với thiên đàng và đất trời.  Tập tục thờ cúng chúa Then liên quan đến nhiều sự kiện trong đời sống của người Nùng, Thái và Tày, chẳng hạn như cúng cầu an, giải hạn, tưởng nhớ tổ tiên, mừng nhà mới, mừng thọ ông bà, và nhiều dịp khác. Đối với họ, thờ cúng chúa Then không chỉ đơn thuần là một nghi lễ tín ngưỡng, mà còn là một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày. Thôn ngữ và các yếu tố nghệ thuật khác trong tập tục thờ cúng Then thể hiện tính nhân văn cao và động đậy của tâm linh. Đặc biệt, tập tục thờ cúng Then thường kết hợp nhiều loại hình nghệ thuật biểu diễn như nhập đồng, nhảy múa, hóa vàng và dâng lễ. Người thực hiện các nghi lễ này được gọi là “then” hoặc “pựt” và họ có khả năng kết nối thế giới siêu nhiên với thế giới của con người. Chúa Then được coi là người có khả năng xuất chúng trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp của cuộc sống, và họ được tin tưởng là có khả năng kết nối thế giới này với thế giới siêu nhiên. Trong tâm niệm của người Nùng, Thái và Tày, chúa Then có vai trò giữa trời và đất, là người đứng giữa thế giới con người và thế giới tâm linh. Tình cảm và lòng tôn kính của người dân dành cho chúa Then được thể hiện qua việc cúng lễ và tôn vinh họ. Để tăng cường uy tín và “khả năng” siêu phàm của mình, một số thầy Then được gọi là “lẩu then” và có số tua trên nón thể hiện khả năng của họ trong việc giao tiếp với thần linh. Số tua trên nón càng nhiều, khả năng siêu phàm của thầy Then càng lớn, và họ được tôn kính và trọng vọng nhiều hơn. Tập tục thờ cúng chúa Then đã thể hiện sự gắn kết của người dân Nùng, Thái và Tày với tâm linh và với nhau. Để tri ân và tôn vinh chúa Then, mỗi năm vào mùng 9 tháng 3 âm lịch, người dân tụ họp tại đền Nam Thiên Tứ Thánh, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang để tổ chức các lễ hội và tôn vinh chúa Then. Đây là một sự kiện quan trọng và tinh thần đoàn kết của các dân tộc trong vùng. |
Đền ở Bắc Giang: Đền Xương GiangNằm về phía Đông Bắc của thành phố Bắc Giang, Đền Xương Giang từng là nơi lưu trữ nhiều dấu tích lịch sử quý báu của các dân tộc. Thành cổ Xương Giang, xây dựng từ thế kỷ 15, nằm cách sông Thương khoảng 3km. Thành có hình dạng chữ nhật, với chiều dài theo hướng Đông – Tây là 600m và chiều rộng theo hướng Bắc – Nam là 450m, tổng diện tích khoảng 27ha.  Thành được bao quanh bởi tường đắp đất cao và có bốn pháo đài ở bốn góc, cùng với hào rộng bao quanh. Cửa chính của thành nằm ở phía Tây. Thành Xương Giang đã từng là nhân chứng lịch sử quan trọng cho chiến thắng Xương Giang của quân và dân Đại Việt dưới sự lãnh đạo của vua Lê Lợi, trong cuộc chiến đấu giành lại độc lập và chống lại quân xâm lược. Thành cổ Xương Giang đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc và không tránh khỏi sự tàn phá của thời gian và sự thăng trầm của lịch sử. Có tư liệu lịch sử cho biết rằng trong thành có một ngôi đền cổ nằm ở phía Tây Bắc, nhưng vào thập kỷ 1970-1980, nó đã bị hoàn toàn đổ nát. Sau đó, người dân đã xây dựng lại một ngôi đền nhỏ trên nền đất cũ và lập bàn thờ, đồng thời tìm lại tấm bia cổ của đền để bảo tồn di tích quý báu này. Sau một thời gian nghiên cứu và khảo sát các di chỉ khảo cổ học, Đền Xương Giang đã được xây dựng trên toàn bộ diện tích khu di tích Xương Giang, bao gồm nhiều công trình như Cổng tam quan, Nghi môn, bình phong, Tả vu, Hữu vu, Lầu chuông, Lầu trống và Sân chính. Đền Xương Giang, mới mẻ nhưng vẫn đậm chất uy nghiêm, thể hiện phong cách kiến trúc cổ điển và đã trở thành điểm thu hút du khách đến tham quan. Nhiều người trẻ yêu thích cổ phục đã chọn Đền Xương Giang làm nơi để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp mang đậm tinh thần Việt. Du khách dạo quanh khuôn viên rộng rãi và tráng lệ của đền có cơ hội khám phá không chỉ các công trình kiến trúc độc đáo mà còn được đắm chìm trong trang sử hào hùng của dân tộc, để hiểu hơn về quê hương và đất nước. Đặc biệt, vào ngày 5 và 6 tháng Giêng hàng năm, du khách còn có cơ hội trải nghiệm không khí lễ hội sôi động tại Đền Xương Giang với tiếng chiêng và trống vang, đoàn người tham gia diễu hành, mặc quần áo rực rỡ trong một không gian lễ hội đặc biệt. |
Đền ThượngĐền Cô Chín Thượng Bắc Giang thờ Cô Chín Thượng nằm tại Thôn Đền Trắng, Xã Đông Sơn, Huyện Yên Thế, Tỉnh Bắc Giang. Đây là một ngôi đền nằm ở một vị trí đặc biệt, cách Đền Chúa Nguyệt Hồ khoảng 8 km và cách Đền Cô Bé Chí Mìu 35 km. Đền Cô Chín Thượng nằm trên đỉnh một quả đồi xanh mướt và hiện nay, con đường lên đền đã được trải nhựa, giúp ô tô dễ dàng tiếp cận ngôi đền linh thiêng này. Điểm đặc biệt của đền là khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp với cây xanh bao phủ xung quanh, tạo nên một bức tranh tự nhiên tràn đầy linh khí, tạo nên một ngôi đền mang ý nghĩa thiêng liêng đối với người dân địa phương. Lịch Sử Đền Cô Chín Thượng Bắc Giang Đền Cô Chín Thượng có lịch sử lâu đời và trước đây chỉ có Động Sơn Trang để thờ tam vị Chúa Mường và Chúa Sơn Trang, cùng với một gian thờ bằng lá nứa dành riêng cho việc thờ Vua Cha Ngọc Hoàng và Cô Chín Thượng. Tuy nhiên, vào năm 2013 và 2014, đền đã được xây dựng lại và bổ sung thờ thần tượng như Chầu Lục, Tứ phủ thánh Chầu và Đức Thánh Trần Triều. Ngôi đền đã trải qua quá trình phục dựng để trở nên khang trang và tố hảo hơn nhiều so với trước đây. Bài Trí Ban Thờ Đền Cô Chín Thượng Bắc Giang Ngôi đền Cô Chín Thượng Bắc Giang bao gồm một nhà đại bái, với các gian thờ và cung điện được bài trí một cách tỉ mỉ. Trong nhà đại bái, người tham quan có thể nhận thấy các cung thờ như sau:
Cung Cấm của Đền Cô Chín Thượng Bắc Giang Trong khu vực cung cấm của đền, có thờ Cô Chín và Mẫu Cửu Trùng Thiên. Thờ Cô Chín thường thờ Mẫu Cửu Trùng Thiên, vì Cô Chín là hẫu cận của Mẫu Cửu Trùng Thiên nên việc thờ Cô Chín cũng đồng nghĩa với việc thờ Mẫu Cửu Trùng Thiên. Đền Cô Chín Thượng Bắc Giang được coi là nơi thờ chính của Mẫu Cửu Trùng Thiên. Tại các vùng núi khác cũng có những ngôi đền thờ Cô Chín như Đền Cô Chín Tây Thiên tại Quần thể Du lịch Tâm Linh Tây Thiên, Đền Cô Chín Đồng Mỏ tại Đồng Mỏ, Lạng Sơn, và Đền Cô Chín Thượng khác tại nhiều vùng miền khác nhau. Tất cả đều thể hiện sự sùng bái và lòng tin vào Cô Chín, người phụ nữ thiêng liêng và bảo vệ của các vùng núi và miền quê thân thương của Việt Nam. Trên vùng đất Bắc Giang, những ngôi đền độc đáo là những bức tranh lịch sử và văn hóa sâu sắc của dân tộc Việt Nam. Chúng đứng vững giữa thời gian, là nơi tôn vinh linh thiêng và thể hiện lòng sùng bái của con cháu đối với tổ tiên, thần linh và nền văn hóa truyền thống. Những di tích đền ở Bắc Giang đánh dấu những trang sử hào hùng và tín ngưỡng đậm đà, tạo nên những trải nghiệm văn hóa và tâm linh đầy ý nghĩa cho du khách. Điều này thể hiện sự đoàn kết và bền vững của người dân Bắc Giang trong việc bảo tồn và phát huy giá trị quý báu này, để chúng ta có cơ hội khám phá và tôn vinh nguồn gốc và truyền thống văn hóa độc đáo của vùng đất này. |
